مقدمه و پيشگفتار:
سالهاست كه نام رودكي پيوسته با عنوان «پدر شعر فارسي» و نام نيما يوشيج (علي اسفندياري) با عنوان «پدر شعر نو فارسي» همراه بوده است و گاه خواننده بدون آنكه علت واقعي اين وجه تسميه را بداند آن را به خاطر سپره و بارها ذكر نموده است.
شاعران بزرگواري كه هر كدام در اعتلاي فرهنگ و ادب غني ايراني بسيار كوشيده‌اند و تأثيرگذار بوده‌اند و هركدام تحولات بسيار عظيمي را در زمانه و عصر خويش حاصل كرده‌اند.
افراد بسياري نيز در معرفي آنان و توضيح و گزارش آثارشان گام نهاده‌اند.
در اين تحقيق كوشيده شده است تا بين مباني فكري و سنت شعري اين دو شاعر، مقايسه‌اي انجام دهم و در ضمن به علل و دلايلي كه باعث شده است از ميان خيل عظيم شاعران و گويندگان فارسي از ديرباز تاكنون اين دو را به عنوان پدران‌ شعر فارسي برگزيده‌اند، اشاره نمايم.
به نظر محقق براي يك مقايسه‌ي اصولي و صحيح، نخست بايد به بررسي و شناخت جزئيات مطالب مورد قياس پرداخت و سپس نتيجه‌گيري نمود. البته قابل ذكر است كه اگر بخواهيم يك مقايسه‌ي نسبتاً اصولي انجام دهيم؛ بايد با توجه به آنكه تعداد ابيات بر جاي مانده از اين دو شاعر بسيار از لحاظ كميت با هم اختلاف دارند و چون تعداد ابيات بر جاي مانده از رودكي كمتر از هزار بيت است ولي در مورد نيما يوشيج اين تعداد چندين برابر مي‌باشد؛ لذا به ذكر پاره‌اي از آنها مي‌پردازيم تا بدين وسيله يك توازن تقريباً منطقي بين شمار ابيات اين دو شاعر از لحاظ ارزيابي برقرار گردد.

فهرست

مقدمه و پيشگفتار…………………………………………………………………………………….. 1

نخستين شناسندگان رودكي………………………………………………………………………. 4

نخستين شناسندگان نيما يوشيج…………………………………………………………………. 7

عقايد و افكار رودكي:……………………………………………………………………………….. 9

1-   عقايد و افكار حكيمانه و اندرزگويي………………………………………………………. 9

2-   رقيق القلب و باهوش بودن رودكي……………………………………………………….. 11

3-   حس بي‌نيازي……………………………………………………………………………………… 12

4-   نيكنامي………………………………………………………………………………………………. 12

5-   مذهبي بودن……………………………………………………………………………………….. 13

عقايد و افكار نيما يوشيج:………………………………………………………………………….. 16

1-   مهرباني و دلسوز بودن……………………………………………………………………….. 16

2-   اجتماعي و سياسي بودن نيما……………………………………………………………….. 18

3-   پند و اندرزگويي…………………………………………………………………………………. 25

4-   پايبندي نيما به زادگاه و طبيعت و مظاهر آن………………………………………….. 26

5-   استواري و پايبندي به عقايد…………………………………………………………………. 30

6-   اصول عقايد نيما در باب نظم و نثر……………………………………………………….. 30

7-   عقايد مذهبي نيما…………………………………………………………………………………. 31

معلومات رودكي و بازتاب آن در اشعارش…………………………………………………. 32

1-   قرآن و حديث…………………………………………………………………………………….. 36

2-   اشاره به داستانهاي قرآن و اساطير سامي…………………………………………….. 37

3-   بهره‌گيري از مضامين شعر عرب و اشاره به سرايندگان آنها………………….. 37

4-   اشاره به اساطير ايراني و داستانهاي پهلواني…………………………………………. 38

5-   اشارات علمي و فلسفي………………………………………………………………………… 38

معلومات نيما يوشيج و بازتاب آن در اشعار وي………………………………………….. 39

1- آشنايي و تسلط بر زبان فرانسه……………………………………………………………. 39

2- ياد‌گيري زبان عربي…………………………………………………………………………….. 39

3- تسلط بر سبك و اوزان اشعار قدما……………………………………………………….. 40

4- آشنايي با هنر موسيقي………………………………………………………………………… 40

5- تدريس زبان فارسي و عربي………………………………………………………………… 41

6- توانايي بر نويسندگي و داستان نويسي و نمايشنامه نويسي……………………… 41

7- آشنايي با نقد ادبي………………………………………………………………………………. 42

8- تسلط بر سبك رمانتيسم و سمبليسم……………………………………………………… 42

9- آشنايي نيما با فقه و اصول و حكمت……………………………………………………… 45

رودكي پدر شعر فارسي و علل و دلايل آن…………………………………………………. 46

نيما پدر شعر فارسي و علل و دلايل آن………………………………………………………. 53

نكات دستوري و صنايع ادبي در اشعار رودكي ………………………………………….. 60

1-   ويژگيهاي صرفي………………………………………………………………………………… 61

1-1) افعال………………………………………………………………………………………………. 61

2-1) اسمها ……………………………………………………………………………………………. 62

3-1) حروف …………………………………………………………………………………………… 63

- استعمال حروف ربط يا اضافه مركب …………………………………………………….. 64

4-1) پيشوندها ……………………………………………………………………………………….. 64

استعمال و حذف به قرينة پيشوند « بـ » تاكيدي…………………………………………… 64

استعمال پيشوند‌هاي كهن …………………………………………………………………………. 65

استعمال پسوند (ومند) به جاي مند ……………………………………………………………. 65

استعمال فراوان كاف تحبيب، تصغير، تلطيف………………………………………………… 65

ابدال حروف …………………………………………………………………………………………… 66

2) ساختار نحوي……………………………………………………………………………………… 66

2-1) جمله ……………………………………………………………………………………………… 66

2-2) ضماير …………………………………………………………………………………………… 66

3-2) تكرار كلمه ……………………………………………………………………………………… 67

نكات دستوري ………………………………………………………………………………………… 68

اضافه تشبيهي ………………………………………………………………………………………… 68

كاربرد دو حرف اضافه براي يك متمم ………………………………………………………. 69

صفت جانشين موصوف …………………………………………………………………………… 70

صفت فاعلي…………………………………………………………………………………………….. 70

صفت بياني …………………………………………………………………………………………….. 71

صفت مفعولي …………………………………………………………………………………………. 71

بدل ……………………………………………………………………………………………………….. 71

قيد شك و ترديد ……………………………………………………………………………………… 71

قيد تنبيه …………………………………………………………………………………………………. 72

صوت (شبه جمله تأسف) …………………………………………………………………………. 72

ضمير ملكي ……………………………………………………………………………………………. 72

پسوند دارندگي و اتصاف ………………………………………………………………………… 72

انواع الف ………………………………………………………………………………………………… 72

الف ندا …………………………………………………………………………………………………… 72

الف زايد …………………………………………………………………………………………………. 73

الف تاكيد ……………………………………………………………………………………………….. 73

الف اطلاق ………………………………………………………………………………………………. 73

اسم مصدر …………………………………………………………………………………………….. 73

ي مصدري …………………………………………………………………………………………….. 73

فعل دعايي ……………………………………………………………………………………………… 74

جمله معترضه ………………………………………………………………………………………… 74

اضافه استعاري ………………………………………………………………………………………. 74

واو حاليه ……………………………………………………………………………………………….. 74

كه حاليه …………………………………………………………………………………………………. 75

قيد حالت ………………………………………………………………………………………………… 75

كاربرد مي براي تاكيد ……………………………………………………………………………… 75

استفهام تقريري……………………………………………………………………………………….. 75

 حرف ربط براي تسويه……………………………………………………………………………. 75

 نمونه‌‌هايي از صنايع ادبي در اشعار رودكي ……………………………………………… 75

تشبيه …………………………………………………………………………………………………….. 76

استعاره …………………………………………………………………………………………………. 78

استعاره كنائي (از نوع تشخيص) ……………………………………………………………….. 79

كنايه ……………………………………………………………………………………………………… 80

ايهام ……………………………………………………………………………………………………… 81

تضاد، طباق ……………………………………………………………………………………………. 81

غلو ………………………………………………………………………………………………………… 82

مجاز ……………………………………………………………………………………………………… 82

ردالمطلع ………………………………………………………………………………………………… 82

جناس زايد………………………………………………………………………………………………. 82

طرد و عكس……………………………………………………………………………………………. 83

تمثيل ……………………………………………………………………………………………………… 83

هجويه…………………………………………………………………………………………………….. 83

ذو وزنين………………………………………………………………………………………………… 84

حشو………………………………………………………………………………………………………. 84

نكات دستوري و صنايع ادبي در شعر نيما ………………………………………………… 85

استعاره …………………………………………………………………………………………………. 85

كنايه ……………………………………………………………………………………………………… 86

مجاز ……………………………………………………………………………………………………… 86

تشبيه……………………………………………………………………………………………………… 88

سمبل……………………………………………………………………………………………………… 89

صفت‌ مفعولي مركب…………………………………………………………………………………. 91

كنايه ……………………………………………………………………………………………………… 93

صفت فاعلي مرخم …………………………………………………………………………………… 94

تاثير گذاري رودكي و كلام وي بر گويندگان پس از خود……………………………… 97

1- سعدي ………………………………………………………………………………………………. 102

2- مسعود سعد- قطران تبريزي- ابوالمظفر مكي پنجدهي- سنايي- سعدي-
اديب‌الممالك ……………………………………………………………………………………………. 102

3- سنايي ……………………………………………………………………………………………….. 103

4- كسايي مروزي- رشيد و طواط ……………………………………………………………. 104

5- دقيقي ……………………………………………………………………………………………….. 104

6- سعدي ………………………………………………………………………………………………. 104

7- وزير ابي‌طيب مصعبي………………………………………………………………………….. 105

8- عنصري بلخي ……………………………………………………………………………………. 105

9- ابوشكور بلخي- فردوسي ……………………………………………………………………. 105

10- ابوطاهر خسرواني ……………………………………………………………………………. 106

11- ابوشكور بلخي………………………………………………………………………………….. 106

12- فردوسي………………………………………………………………………………………….. 106

13- ازرقي هروي……………………………………………………………………………………. 107

14- رابعه- عنصري- سنايي غزنوي- قطران تبريزي- امير معزي نيشابوري- رشيد و طواط- ظهير‌الدين فاريابي- فريدالدين عطار نيشابوري- خواجوي كرماني- اوحدي مراغه‌اي ………………….. 107

15- سنايي- ابن‌يمين ……………………………………………………………………………….. 109

تأثيرگذاري نيما و كلام وي بر گويندگان پس از خود ………………………………….. 110

1- شهريار……………………………………………………………………………………………… 110

دو مرغ بهشتي…………………………………………………………………………………………. 111

2- ضياء هشترودي…………………………………………………………………………………. 112

3- ميرزاده عشقي……………………………………………………………………………………. 112

4- اسماعيل شاهرودي…………………………………………………………………………….. 113

5- شين پرتو…………………………………………………………………………………………… 114

6- فروغ فرخ زاد……………………………………………………………………………………… 114

7- نصرت رحماني…………………………………………………………………………………… 116

گستردگي انواع قالب‌هاي شعري در شعر رودكي………………………………………… 120

گستردگي انواع قالب‌هاي شعري در اشعار نيما يوشيج…………………………………. 124

رودكي و مديحه‌سرايي در اشعار او…………………………………………………………… 136

نيما يوشيج و مديحه‌سرايي………………………………………………………………………… 143

ويژگيهاي اشعار رودكي…………………………………………………………………………… 149

ويژگيهاي اشعار نيما………………………………………………………………………………… 160

مضامين اشعار رودكي ……………………………………………………………………………. 169

مدح ……………………………………………………………………………………………………….. 169

تغزل ……………………………………………………………………………………………………… 171

توصيف …………………………………………………………………………………………………. 172

خمريات…………………………………………………………………………………………………… 173

مرثيه …………………………………………………………………………………………………….. 174

هجو ………………………………………………………………………………………………………. 176

زهد و پند ………………………………………………………………………………………………. 177

مضامين اشعار نيما يوشيج ………………………………………………………………………. 180

طبيعت گرايي ………………………………………………………………………………………….. 180

شب ……………………………………………………………………………………………………….. 186

انسان دوستي …………………………………………………………………………………………. 189

نمادگرايي (سمبوليسم) …………………………………………………………………………….. 191

راز و رمز جانوران در شعر نيما ……………………………………………………………… 196

1- آواز قفس…………………………………………………………………………………………… 197

2- پرنده منزوي ……………………………………………………………………………………… 197

3- توكا ………………………………………………………………………………………………….. 198

4- خريت ……………………………………………………………………………………………….. 199

5- خروس ……………………………………………………………………………………………… 200

6- داروگ ……………………………………………………………………………………………… 201

7- روباه ………………………………………………………………………………………………… 202

8- سيوليشه …………………………………………………………………………………………… 202

9- شب‌پره‌ ساحل نزديك …………………………………………………………………………. 203

10- غراب ……………………………………………………………………………………………… 204

11- ققنوس ……………………………………………………………………………………………. 205

12- قو ………………………………………………………………………………………………….. 206

13- كاكلي ……………………………………………………………………………………………… 206

14- كبك ……………………………………………………………………………………………….. 207

15- كرم ابريشم …………………………………………………………………………………….. 207

16- كك كي‌ (گاو نر) ……………………………………………………………………………….. 207

17- گاو …………………………………………………………………………………………………. 208

18- گرگ ………………………………………………………………………………………………. 209

19- لاشخورها ……………………………………………………………………………………….. 210

20- مرغ شكسته‌پر …………………………………………………………………………………. 211

سبك اشعار رودكي …………………………………………………………………………………. 213

بررسي سبكي نمونه‌هايي از اشعار رودكي ………………………………………………… 217

شعر زندگاني و مرگ ………………………………………………………………………………. 217

شعر عصا بيار كه وقت عصا و انبان بود……………………………………………………. 218

نتيجه‌گيري ……………………………………………………………………………………………… 224

سبك اشعار نيما ……………………………………………………………………………………… 226

نمونه‌اي از شعر آزاد نيما «شعر مهتاب»…………………………………………………….. 227

نتيجه‌گيري ……………………………………………………………………………………………… 231

فهرست منابع و مآخذ 233

 

جهت دانلود کلیک کنید





ارسال توسط ali
آخرین مطالب

صفحه قبل 1 2 3 4 5 ... 115 صفحه بعد